
Brouwershuis
(Gilbert Van Schoonbeke)
Antwerpen, Adriaan Brouwerstraat 20
1554
Nieuwstad
Eén van de vele projecten van Gilbert Van Schoonbeke was de Nieuwstad. Een groot stuk grond dat in 1542 bij de stad werd gevoegd als vijfde stadsuitbreiding. Het had niet veel succes en daarmee besliste men op er brouwerijen op te richtten, uit de bieraccijnzen kon veel winst gehaald worden. Brouwerijen hebben water nodig en daarom heeft men een waterhuis gebouwd, nu gekend als het brouwershuis.
Water
Wanneer de eerste brouwerijen zich hier vestigden, was het waterhuis nog niet afgewerkt. Van Schoonbeke kwam met een oplossing voor het tijdelijke watertekort: met boten werd water vanuit de Rupel aangevoerd.
Gilde
In 1581 werd het gebouw in gebruik genomen als een soort gildehuis, waar de brouwers festiviteiten en vergaderingen hield. De ruimtes op de verdiepingen werden luxueus ingericht, met onder andere goudlederbehang en verschillende kunstwerken. Het Mechelse lederbehang uit de 17e eeuw hangt er nog steeds.
Brouwersbuis
Het water dat in het brouwershuis opgepompt werd had al een lange weg afgelegd. Het was afkomstig van het Schijn, waar het in Wommelgem de Herentalse Vaart inging en zo tot aan de stadsvesten kwam. Aan de omwalling was er een buis die het water, bestemd voor de brouwers, verder vervoerde langs de omwalling tot aan een kelder in het noorden van de stad. Vanaf die kelder werd het verder geleid door een ondergrondse brouwersbuis naar de kelder van het brouwershuis.
Pompen
Vanuit de kelder werd het water 20 meter omhoog gebracht door middel van een rad met emmers. Dit rad werd voortgedreven door een paard. De emmers brachten het water in een hoger gelegen bak waaruit het water kon verdeeld worden naar de 16 brouwerijen die er rond waren gelegen. In 1856 werd de hele installatie gemoderniseerd: in plaats van de rosmolen kwamen er pompen en ook de houten bakken van het rad werd vervangen door metalen.
Museum
Het brouwershuis bleef z’n werk doen tot in 1930. Drie jaar later ging hier het museum open. In 1992 werd het weer gesloten en kon je het enkel nog met een groep bezoeken. Sinds 2003 is ook dat niet meer mogelijk omwille van stabilisatieproblemen. Op enkele zeldzame momenten is het toch nog mogelijk, bijvoorbeeld op een Open Monumentendag.

Brouwershuis
(Gilbert van Schoonebeke)
Antwerpen, Adriaan Brouwerstraat 20
1554
Dit artikel verscheen eerst op m’n andere site over architectuur in en rond Antwerpen: archiplore.

Meer architectuur en monumenten in Antwerpen
Blind Date – portretten met blikken en blozen in het Museum Snijders & Rockoxhuis
Blind Date Snijders & Rockoxhuis Keizerstraat 12, Antwerpen 14/03/2020 – 31/12/2020 Verlengd tot 5 april 2021Snijders & Rockoxhuis Het is altijd uitkijken naar tentoonstellingen die georganiseerd worden door het Snijders & Rockoxhuis. Dit jaar werkt het...
De man die het kruis draagt van Jan Fabre in de kathedraal
De man die het kruis draagt Jan Fabre Antwerpen, Onze -Lieve-Vrouwekathedraal 2015 Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Als stadsgids kom ik regelmatig in de kathedraal. Mijn gidsencarrière is hier ook ontstaan, dus ik heb een zekere band met dit gebouw en zijn...
Congo in de Erfgoedbibliotheek
Congo Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Nottebohmzaal Antwerpen, Hendrik Conscienceplein 4 maart 2020 – november 2020Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Vorige week werden we in de Erfgoedbibliotheek verwacht voor een introductie tot de nieuwe...